گزارش صعود به قله سالوک
معرفی سالوک
قله سالوک که در امتداد رشته کوههای البرز قرار گرفته در فاصله حدود ۲۷ کیلومتری جنوب غربی بجنوردچون نگینی زیبا قد برافراشته.
سالوک یکی از کوه های بزرگ خراسان شمالی با ارتفاع ۲۶۰۰ متر از زیباترین و پرجاذبه ترین قلل استان است. علت نام گذاری قله به نام سالوک به دلیل وجود قلعه ای بنام سعلوک در ضلع جنوبی در دره زاری است.
سالوک به دلیل وجود چشمه سارها و آبشارهای زیبا و دیدنی و دیواره های بلند و طبیعت سرسبز و نهرهای خروشان آوازه اش فراتر از خراسان شمالی پیچیده است. یال های سبز و مسحور کننده و مناظر بدیع و چشم اندازه های عالی آن هر کوهنورد و گردشکر را به سود خود جلب می کند.
موقعیت جغرافیایی: از نظر مرز جغرافیایی، رخ شمالی سالوک در شهرستان بجنورد و رخ جنوبی در شهرستان اسفراین قرار دارد. سالوک از سمت شمال مشرف به روستاهای رختیان، حصار حسینی، گریوان و نیستانه در شمال شرق و شهرهای شوقان و کتلی در شمال غرب آن واقع هستند. در سمت جنوب سالوک روستای زاری و در جنوب شرق سارمران و جنوب غرب روستاهای توی و دهک قرار دارند. ادامه خط الراس سالوک از سمت شرق به قله های سیاه خانه و آق داغ می رسد، آق داغ نهایتا در شرقی ترین محل خود در اسدلی خاتمه می یابد.
پوشش گیاهی: سالوک به دلیل داشتن شرایط ویژه اش از غنای جانوری و گیاهی خاصی برخوردار است. دره طویل و عمیق سالوک با درختان ارس بسیار ماهرانه تزئین شده است و آبادی های پیرامون آن خیلی زیبا و سرسبز و پر آب هستند از این رو یکی از راه های کسب درآمد مردم منطقه سالوک کشاورزی است. در تمام این روستاها کشتزارهای وسیع گندم، جو و حبوبات دیده می شود. باغات زیادی در این آبادی ها از جمله باغ های گیلاس، گلابی، سیب، گردو، زردآلو و انگور دیده می شود و وجود علوفه های زیاد در روستاها و مراتع سرسبز در دامنه کوه دامداری را نیز رونق داده است. همچنین با وجود گل و گیاه های زیاد در فصل بهار پرورش زنبور عسل نیز رونق خوبی دارد و حاصل این فعالیت ها عسل های مرغوب سالوک است.
جنگل های انبوه ارس در دره چهار بید و ارس های پراکنده در تمام قسمت های سالوک، بید وحشی، کرکو، زرشک، زالزالک، سیب وحشی، گلابی، سیاه دانه، باریجه، گون، درمنه، انواع نعنا و گزنه و انواع گل های وحشی سالوک را معطر و زیبا ساخته اند. مهم ترین مراتع آن، مرتع ترناو، مرتع بالای پیش قلعه، مرتع سنگ بست و مرتع توت هستند.
تنوع جانوری: جمعیت قوچ و کل در منطقه سالوک در سال های قبل تا ۷۰۰ راس تخمین زده شده ولی در سال های اخیر هجوم دام های اهلی در منطقه باعث کوچ حیات وحش به خارج از سالوک شده است. سایر حیواناتی که در منطقه زندگی می کنند: آهو، گراز، تشی، گرگ، پلنگ، روباه، گربه وحشی، گراز، مار، موش. از پرندگان می توان به کبک، تیهو، کبوتر چاهی، بلدرچین، عقاب طلائی، شانه به سر و با قرقره اشاره کرد.
در سالوک دیواره های خوبی برای دوست داران سنگنوردی موجود است. بهترین و زیباترین دیواره آن به نام قزل طاق در ضلع شمالی سالوک قرار دارد، طول دیواره تقریبا ۴۵۰ متر و عرض آن حدودا ۲۵۰ متر است. تاکنون مسیرهای زیادی در سالوک گشایش شده است. مهم ترین مسیرهای گشایش شده عبارتند از یاران، سایه، رخ، پرواز، کوهیار، تراورس، بچه قزل و گرده های فنی بسیار زیبایی نیز وجود دارد مانند گرده سالوک و کرکس.
از دیگر نکات جالب و جذاب گردشگری در سالوک وجود یک غار به نام گمنامان است. این غار در ارتفاع تقریبی ۲۲۰۰ متری در سمت چپ راه پاکوب در رخ شمالی کوه است. غار گمنامان حدودا ۱۵۰ متر طول دارد. از نکات توجه در غار گمنامان وجود استخوان های زیاد انسان در داخل غار است. محل غار در یک شیب تند سنگی حدود ۷۰ درجه قرار گرفته که باید با احتیاط و استفاده از طناب آن را پیمایش کرد. وجود یک پناهگاه فلزی در ضلع شمالی در ارتفاع ۲۴۰۰ متری مامن خوبی برای کوهنوردان است که در تابستان با سایه خنک خود و در زمستان با پناه دادن در مقابل سرما از کوهنوردان پذیرایی می کند.
وجود برفچال های بزرگ با شیب زیاد محل مناسبی است برای کلاس های مقدماتی و پیشرفته یخ و برف که تا اوایل اردیبهشت این شرایط مهیاست.
مسیر رسیدن به این قله : در فاصله حدود ۶ کیلومتری جاده بجنورد به اسفراین (حدود ۱۰۰۰ متر مانده به منطقه تفریحی بش قارداش) در سمت چپ جاده وارد مسیر انحرافی میشویم ۰ بعد از گذر از روستای زیبای ارک به گردنه ای به نام بیو رسیده وآن را نیز باید طی نمود جاده در امتداد ارتفاعات زیبای آلاداغ به پیش می رود و بعد از چند صباحی تابلوی روستای حصار حسینی خود نمایی میکند باید واردجاده خاکی شد و بعد از گذر از روستای حصار حسینی و در فاصله کمی به روستای زیبای رختیان که در دامنه سالوک قرار دارد رسید.لازم به توضیح می باشد خانه کوهنوردان به همت هیئت کوهنوردی استان و جناب آقای رختیانی(از افراد بومی) در محل خانه وی قرار گرفته که در صورت لزوم برای راهنمایی یا در موارد خاص کوهنوردان می توانند به آن مراجعه نمایند.
دسترسی و صعود: اگر از بجنورد حرکت خود را شروع می کنید بایستی به سمت شوقان بروید و بعد از گذر از روستای رختیان به طرف غرب بروید. در ادامه نرسیده به گردنه کتلی از کنار یک دامداری عبور می کنید (در سال های گذشته در این محل کافه ای به نام سالوک وجود داشت). در ادامه از راه خاکی که بدون رعایت موارد زیست محیطی و قطع درختان و بوته زارها ساخته شده و تا قله آق چانقر کشیده شده (این مسیر معروف است به ممد اپو) از این طریق خود را به قله سالوک (آق چانقر) برسانید. این مسیر جذابیت مسیر رختیان را ندارد و کم تردد است.
بایستی از خانه و از میان زمین های کشاورزی کوهپیمایی را شروع کنید. بعد از یک ربع به راه پاکوب خواهید رسید که ادامه ی آن با زیگزاک های زیاد و شیب ملایم به نام محلی بنام سنگ دوقلو می رسد از این مکان برای استراحت بین راهی می توان استفاده کرد. گردشگرانی که قصد تماشای غار گمنامان و غارنوردی در آن را دارند باید از این نقطه از سمت غرب سنگ دوقلو تراورس کنند. مسیر بعد از رد شدن از یک گردنه به یک شیب تند سنگی می رسد که دهانه غار پدیدار می شود که در بالای آن یک درخت زرشک قرار دارد. راه پاکوب بعد از سنگ دوقلو به یک شیب تند می رسد که این شیب در بالاترین قسمت به یک گردنه می رسد که پناهگاه در روی آن قرار دارد. مسیر سمت چپ پناهگاه به قله سالوک منتهی می شود. از پناهگاه تا قله ی ۲۶۰۰ متری سالوک کمتر از ساعت راه است. در سمت شمالی این قله دیواره بزرگ قزل طاق قرار دارد.
از پناهگاه سالوک به سمت راست یک راه پاکوب وجود دارد که با یک شیب ملایم بعد از حدود ۴۵ دقیقه کوهپیمایی به قرمز چشمه می رسد که آبی بسیار گوارا و سرد دارد. مسیر بعد از قرمز چشمه کمی به چپ منحرف شده و به روی یک یال با شیب تند می رسد ادامه یال به قله ۲۹۰۰ متری آق چانقر می رسد که بلندترین قله کوهستان سالوک است. از روی قله شهرهای بجنورد و اسفراین به خوبی دیده می شود. چشمه ای در سمت چپ پناهگاه وجود دارد که یخ پشمه نام دارد (یخ چشمه در زمستان یخ بندان است) جریان آب این چشمه در ارتفاع پایین تر تشکیل آبشار زیبایی به نام جم شده است.
گزارش صعود به قله سالوک ۱۴ مهر ۹۶ باشگاه کوهنوردی چکاد مشهد
صبح روز جمعه ساعت ۴ صبح از مشهد با حضور ۲۰ تن از اعضا باشگاه حرکت کرده تا برای صعود قله زیبای سالوک در کنار یکایک عزیزان روزی پر تلاش را داشته باشیم ، هوا ابری و مقدار کمی هم بارش داشتیم که باعث شد بعد از رسیدن به بجنورد و ادامه مسیر به سمت روستای رختیان مه غلیظی هم در جاده داشته باشیم .
پس از رسیدن به روستا صبحانه را در منزل یکی از روستاییان مهمان نواز بنام مرضیه خانم صرف کردیم و حدود ساعت هشت و نیم حرکت به سمت قله استارت خورد.
هوایی بس لطیف و دل انگیز که ناشی از بارش شبانه و صبحگاهی در منطقه بودطراوت و شادابی زیادی به دوستان هدیه کرد و خواب آلودگی صبحگاهی را از چشمان خسته گرفت ..
در هر پیچ و در هر خم کوهستان مناظری بس زیبا و بدیع از رقص ابرها بر فرازها را شاهد بودیم و همچنان سر در سودای صعود داشتیم ..
هوای بهارگونه و مه زیبا با پیدایش اولین انوار خورشید جانهای مشتاق را گرمای فراوان بخشید و با سرعتی مداوم و پیوسته ارتفاع میگرفتیم .. تا در ساعت ۱۱ به پناهگاه سالوک رسیدیم و نیم ساعتی به استراحت و عکاسی گذشت
لازم به ذکر می باشد از پناهگاه تا قله آق چانقر ( ارتفاع در حدود۳۰۵۰ متر)که بلند ترین نقطه از ارتفاعات سالوک به حساب می آید مسیر کوهنوردی در خط الراس ادامه پیدا می کند
و پس از استراحت گام در راه قله نهادیم و بر روی قله زیبای سالوک سرود همدلی و یکرنگی خواندیم و این صعود زیبا را با عکسهایی دسته جمعی ثبت کردیم ..
پس از بازگشت از قله با طی یک کیلومتر به دیدن آبشار رفتیم که متاسفانه آبی نداشت اما دیدنش خالی از لذت هم نبود و تا ساعت ۴ عصر روستای رختیان سوار بر ماشین به سمت مشهد روانه گشتیم .. با دستی پر از صعودی شیرین و خاطره هایی زیبا .