گزارش برنامه زیست محیطی باشگاه چکاد در مسیر صعود به خط الراس مغان به پیوه ژن
روستای مغان در ۳۵ کیلومتری جنوب شرقی مشهد در عرض جغرافیایی ۳۴ و۸و ۳۶و طول جغرافیای ۸۲و۲۲و۵۹ با ارتفاع ۱۷۶۸مترازسطح دریا قرار گرفته است.
از پل سیدی واقع در بزرگراه کمربندی مشهد به فاصله ۳۵ کیلومتر پس از گذر از کوههای خلج، قله چین کلاغ و دوراهی دره هفت حوض به سمت روستای مغان با جاده ای آسفالته و باریک و با عبور از روستاهای بالندر، اردمه، خان رود و مغان به محلی به نام سرچشمه و پارکینگ خودروها می رسید
از محل توقف خودرو به سمت جنوب روستا تا دهانه غار حدود یک ساعت پیاده روی و کوه پیمایی سبک در پیش است که در فواصلی مسیر غار مغان نیز علامت گذاری شده است.
در ابتدای مسیر از بین کوچه باغهای روستا عبور میکنیم و در انتهای مسیر باغها با مسیری پاکوب و مشخص به سمت تنها یال منتهی به قله مغان و غار مغان هدایت میشویم که زیبایی مسیر با چشم انداز مناظر باغهای اطراف و خانه های روستا خستگی را از تن هر رهرو راهی در میآورد
برنامه زیست محیطی این هفته باشگاه کوهنوردی چکاد مشهد به مناسبت بزرگداشت هفته درخت کاری منطقه مغان و صعود به قله مغان و پیمایش خط الراس آن تا روستای پیوه ژن در نیشابور انتخاب شد تا در مسیر این صعود کاشت بذر درخت بادامشک را هم داشته باشیم
بر اساس تحقیقات جناب افضل نیا مسئول کارگروه محیط زیست باشگاه چکاد بذر درخت بادامشک انتخاب شد که من ابتدا دلایل انتخاب این بذر را برمیشمارم
نام فارسی : بخورک
نام علمی : Amygdalus scoparia
نام محلی : بادامک یا بادامشک
نام تیره: Rosaceae
نام فرانسه: ameinclier sauvoge
نام انگلیسی : mountain almound
نام آلمانی:wilder Mandelbaum
بادام کوهی:
• درختچه ای خوش منظر، سبز رنگ، خار دار، بومی ایران، شاخه های فراوان، ساقه های ایستا، افراشته، درختی خزان کننده ،رشد سریع عمقی ریشه، زمینهای سفت،ارتفاع تا۶متر، مقاوم به شرایط نامساعد و کم آبی، برگهای آن پیچ خورده، گلبرگ های سفید رنگ میوه ها کرک دار
از جمله گونه های گیاهی مقاوم که خشک و نیمه خشک بوده و در سخت ترین شرایط با حداقل امکانات شاهد زادآوری طبیعی آن هستیم ،درخچه ی کوچکی از این گونه که تقریبا به دلیل شرایط سخت اقلیمی خودا ش را تطبیق داده و به حالت سوزنی در آورده است و اندام پهن خود را تبدیل به سوزنی کرده است که کمترین تبخیر را داشته باشد ، گونه ای مقاوم که در دل سنگ استقرار پیدا میکند ، گلهای زیبای سفیدی دارد میوه اش بادام تلخ است . از روغن این بادام در قدیم برای دل درد بچه ها استفاده می کردند گونه ای ارزشمند غذایی است و پناهگاهی برای وحوش میباشد . یک اکو سیستم را ایجاد میکنند که با هم کار میکنند و در تعادل قرار میگیرند
سیستماتیک گیاهی:
• متعلق به خانواده rosaceae برگها باریک، نیزه ای ویا قاشقی به طول۴۰و عرض ۷میلی متر با انتهای پهن و کند و دوسطح بدون کرک، حاشیه برگ هلالی،اره ای و شاخه ها صاف وبراق و قطر گل به ارتفاع۲۵ سانتیمتر و قبل از برگ ظاهر، منفرد یا دو تایی، هیپانتیوم آن استکانی شکل، گلبرگ سفید، میوه سفت، تخم مرغی به طول ۲۰ و عرض mm 12، دارای کرک کوتاه، هسته زرد کاهی، صاف، دارای خطوط شیار کم عمق، قطرتاج پوش ۲ تا ۲.۵ متر
زمان گلدهی و تشکیل بذر:
• گل های سفید رنگ بادام معمولا قبل از ظهور برگ ها در اوایل فروردین ماه ظاهر می شود. میوه نیز در خرداد ماه رسیده و قابل جمع آوری است.
دلایل کاهش بادام کوهی:
• استفاده بیابان نشینان از چوبهای این درختان جهت تهیه سوخت و زغال به تدریج باعث از بین رفتن اکثر رویش گاههای بادام کوهی گردید. آثار و شواهد این امر را در چاله های زغال سوزی اکثر نواحی کوهستانی خشک می توان مشاهده کرد.
زیستگاه:
• بومی ایران و منطقه خاورمیانه، گستردگی در مناطق جنوبی ، مرکزی وشمال شرق ایران، در کوههای آهکی- سنگلاخی ناحیه رویشی ایرانو-تورانی. دامنه های ارتفاعی رویشگاه بادام کوهی بین ۸۰۰ تا ۲۷۰۰ متر از سطح دریا در خطوط هم باران ۱۵۰ تا ۲۵۰ میلی متر قرار گرفته اند.
موقعیت جغرافیایی:
این گیاه در مناطق کوهستانی در استان های فارس، خوزستان، و بلوچستان، یزد ،ارا ک، کردستان، بختیاری، تهران، میانه و لرستان و خراسان جنوبی و …. در انواع مختلف خاک رشد می کند.
کوههای مناطق شرق ، جنوب و شمال بین آباد از مهمترین رویشگاههای این درخت می باشد . در فصل تابستان یکی از مشاغل مردم روستا جمع آوری محصول درخت بادامشک( که با نام محلی دک Dakنامیده می شود ) می باشد .
[image_sliders] [image_slider link=”full_url_link” source=”http://chakadclub.ir/wp-content/uploads/2018/03/photo_2018-03-12_21-36-52.jpg”] [/image_slider] [image_slider link=”full_url_link” source=”http://chakadclub.ir/wp-content/uploads/2018/03/photo_2018-03-12_21-36-57.jpg”] [/image_slider] [image_slider link=”full_url_link” source=”http://chakadclub.ir/wp-content/uploads/2018/03/photo_2018-03-12_21-36-50.jpg”] [/image_slider] [image_slider link=”full_url_link” source=”http://chakadclub.ir/wp-content/uploads/2018/03/photo_2018-03-12_21-36-48.jpg”] [/image_slider] [/image_sliders]منطقه مغان غار معروفی هم دارد که از روستا یک کیلومتر فاصله دارد و حدود یک ساعت تا دهانه آن راه هست و متاسفانه در اثر بی مبالاتی بازدید کنندگان بسیار تخریب شده و در شرایط حاضر جزو غارهای د رمعرض خطر از نظر زیست محیطی هست و اجازه بازدید از آن را نداریم
یکی از دلایل ممنوعیت بازدید از غارها:
خواب زمستانی خفاشها بسته به نوع خفاش و منطقه معمولا از اواسط آذر و اوایل دی شروع میشه و تا فروردین ادامه داره
قبل از این بازه خفاشها چربی لازم برای خواب رو ذخیره می کنند
و اگر در طی خواب زمستانی به دلایلی مثل حضور انسان در غار بیدار بشوند بخاطر از دست دادن انرژی و نبود غذا در زمستان می میرند
در ایران اغلب خفاشها حشره خوارند و بخشی هم دانه خوار مثل خفاشهای مناطق جنوب
هر خفاش در سال فقط یک بچه بدنیا میاره و دوران بارداری حساسی داره که ممکنه در اثر بی مبالاتی انسان همون یک بچه رو هم براحتی از دست بده
ما فقط به معرفی غار مغان بسنده میکنیم
غار مغان دارای دو دهانه نزدیک به هم است که در جنوب آن واقع شده و دهانه صخره ای بزرگی دارد و در روز تا فاصله حدود ۱۲۰ متری غار را می توان با روشنایی طبیعی پیش رفت. غار حدود ۵۰۰ متر طول دارد و در چند طبقه منشعب می شود. با گام برداشتن در آن غباری به هوا بلند می شود که بهتر است از ماسک بهداشتی استفاده کنید.
قدمت این غار را بر اساس مدارک موجود و اکتشاف فسیل های حلزونی در مسیرهای منتهی به غار، میتوان صد میلیون سال پیش و یا دوره دوم زمینشناسی دانست که به علت وجود پرتگاه های خطرناک در غار مغان ورود به داخل آن بدون راهنما و ابزار مورد نیاز میتواند خطرناک باشد.
غار شیبی به سمت پایین داشته و ستونهای استلاگتیت و استلاگمیت فراوان و بزرگی دارد. درون غار چشمه ها، چاهها و راهروهای متعددی وجود دارد که در صورت عدم علامت گذاری، طناب کشی و نداشتن روشنایی به گم شدن حتمی بازدیدکنندگان می انجامد. درون غار بوسیله چاهها به سه طبقه تقسیم شده است. عمق برخی چاهها تا ۲۵ متر می رسد.
غار مغان متعلق به دوران دوم زمین شناسی است و قدمت آن از البرز و دماوند بیشتر است. کف مرمرین غار در اغلب جاها مرطوب و لغزنده است.
در درون غار چشمه آبی وجود دارد که علاوه بر زلالی و گوارایی بسیار سرد است به طوریکه در تابستان نیز نمی توان بیش از چند لحظه دست و پا را در آن نگه داشت. برای دیدن درون غار بین ۲ تا ۳ ساعت زمان در نظر گرفته شود.
برای دیدن غار حتما با راهنمای مجرب و آموزش دیده و با تجهیزات کامل از جمله : هد لامپ و طناب انفرادی و دستکش نخی وارد شوید
?گزارش برنامه زیست محیطی باشگاه چکاد در مسیر صعود به خط الراس مغان به پیوه ژن
?سرپرست :جناب آقای محمدرضا افضل نیا (مسئول کارگروه محیط زیست باشگاه چکاد)
[image_sliders]
[image_slider link=”full_url_link” source=”http://chakadclub.ir/wp-content/uploads/2018/03/photo_2018-03-12_22-01-46.jpg”] [/image_slider]
[/image_sliders]
اواخر اسفند ماه زمان خوبی برای غرس نهال و کاشتن بذر در طبیعت می باشد
از آنجا که کوهنوردان وطبیعت گردان علاقه وارادت خاصی نسبت به احیای طبیعت دارند به صورت خود جوش اقدام به بذر افشانی و نهال کاری در کوهستان می کنند .
غافل از اینکه هر گونه گیاهی مناسب هر زیست بومی نیست و به دلیل اکوسیستم حساس کوهستان لزوم آشنایی با گونه های مهاجم در این شرایط بسیارجدی است .
گونه مهاجم به موجود زندهای گفته میشود که از پیش در یک زادبوم حضور نداشته و با معرفی شدن به آن زادبوم باعث بر هم خوردن نظم طبیعی آن و ایجاد خسارتهای اقتصادی، محیط زیستی یا بومشناختی میشود.
گونه مهاجم به دلیل آنکه تعلقی به زادبوم معرفی شده به آن ندارد میتواند گونههای رقیب را کنار بزند و مانع از رشد و زایش دیگر گونههایی شود که به صورت طبیعی در آن منطقه زندگی می کردهاند.
هر کدام از گونههای مهاجم آسیبهای مخصوص به خود را دارند.
برخی از آنها ممکن است زنجیره غذایی یک اکوسیستم را در هم بریزند.
گونههای مهاجم از گیاهان تا جانوران و از تکسلولیها تا مهرهداران پیچیده را در برمیگیرد.
بجاست که قبل از کاشت نهال نسبت به هماهنگی و راهنمایی با کارشناسان منابع طبیعی اقدام نمایید .
انتخاب بذر درخت بادامشک هم با نظر کارشناسی منابع طبیعی با توجه به شرایط زیست محیطی منطقه مورد نظر انتخاب شد .
جمعه ۱۸ اسفند۱۳۹۶ ساعت ۶ صبح مشهد را به قصد روستای مغان ترک کردیم و در هوایی سرد توام با بادی نسبتا شدید حرکت خود را از میان باغات روستا به سمت قله و غار مغان شروع کردیم .. برای آموزش کاشت بذر درخت بادامشک دره سمت چپ یال صعود را انتخاب کردیم هم به لحاظ خلوتی مسیر و هم به لحاظ امکان کاشت بذر
در قسمتی از مسیر که مکان مناسبی از نظر نرمی خاک و رطوبت برای کاشت بود ایستادیم
ابتدا پاسداشت حضور همنوردان برای این برنامه به هر یک از عزیزان یک عدد اسکارف هدیه داده شد
و سپس جناب آقای افضل نیا مسئول کارگروه محیط زیست باشگاه ضمن توضیح راجع به بذر درخت بادامشک و نحوه آماده سازی این بذر برای کاشت و شرایط کاشت که در بالا کامل توضیح داده شد در مورد نحوه کاشت بذر هم توضیحات کامل دادند
اولین کاشت بذر جهت گرامیداشت عزیزانمان در حادثه کول جنو توسط جناب افضل نیا انجام شد و همزمانی این برنامه با روز زن باعث شد به خاطر پاسداشت مقام زن سرکار خانم مدنی اولین کاشت بذر بادامشک را انجام بدهند
با پیمایش و صعود در مسیر قله مغان و در دامنه کوه تا زیر غار مغان به کرات ایستادیم و در مکانهای مرطوب و مناسب بذر افشاندیم و آرزو کردیم تا کوهستانی داشته باشیم سبز و پر بار
و کاشت بذر در شرایطی انجام شد که هر لحظه سرعت باد زیادتر میشد و ارتفاع ما که زیاد میشد سرعت باد هم افزون تر شده بود ..
اما شوق و اشتیاقی که از انجام این کار زیبا بوجود آمده بود ما را درانجام رسالت خود ثابت قدم کرده بود و در هر فرصتی که تیم برای استراحت می ایستاد ناگاه بیلچه هایی خاک نرم را میکاوید و در سایه بوته ای یا در پناه سنگی دانه هایی میافشاندیم تا از گزند باران تند در امان بمانند و شسته نشوند
هیچ درختی تناور نمی گردد مگر آنکه بادهای بسیار بر وی بوزد چرا که با هر پیچ و تابی که بر اثر وزش باد بر پیکر درخت پدیدار می شود ریشه هایش عمیق تر و قوی تر می گردد .
درختی که در دره ای آفتابی رشد کرده باشد نحیف و شکننده است.
روزی پر از حس خوب درخت کاری و مثمر ثمر واقع شدن بود که علاوه بر کوهنوردی و عدم تخریب محیط زیست متوجه شدیم واقعا میشود بذر هم کاشت و به روند بهبود چرخه زیست کوهستان کمک شایانی کرد
میتوانیم هر یک در نقش پیامبری باشیم تا در رسالت جلوگیری از تخریب و در جهت سازندگی محیط کوهستان گامهایی موثر برداریم
با این روند و به همان صورت کاشت بذر ساعت ۱۳ بر فراز قله مغان ایستادیم .. سرعت باد بدون اغراق تا ۷۰ کیلومتر در ساعت بود .. و با کمک چندین نفر موفق شدیم با پرچم سرافراز چکاد عکسی به یادگار بگیریم
در پناه سنگچین قله استراحتی نیم ساعته داشتیم و دوستان تنقلاتی خوردند و ساعت ۱۳/۳۰ ادامه مسیر خط الراس به سمت پیوه ژن را استارت زدیم
سرعت باد بحدی بود که برای لحظاتی حرکت تیم را دچار اخلال کرد و تیم از هم گسیخته شد و در قسمتی از مسیر که برای لحظاتی کوتاه سرعت باد قابل تحمل میشد میاستادیم تا تیم انسجام خود را بدست بیاورد
کاشت بذر روی خط الراس با وجود رطوبت قابل توجه به علت باد شدید ممکن نبود
و مسیر در بعضی قسمتها بخاطر سرعت بالای باد خطر پرت شدن داشت که تصمیم گرفتیم مسیر را طولانی تر کنیم و از یالهایی باشیب کمتر و امنیت بالاتر فرود بیاییم
با فرودبه طرف پیوه ژن از سرعت باد هم کاسته شد و در دره انتهایی به سمت پیوه ژن هم در پناه سنگها باقیمانده بذرهای موجود در داخل جبیهایمان را به دل خاکهای مرطوب و سخاوتمند منطقه سپردیم
باشد تا در آینده ای نزدیک شاهد رشد و نمو این بذر های نهان در دل خاک که عشقی عظیم به طبیعت را جان مایه کاشتشان کردیم باشیم و ثمره تلاش و کوشش زیبای این تیم روییدن نهالهای سبزی باشد بر جای جای این منطقه زیبا.
ساعت ۱۷ عصر ناهار را در یکی از خانه باغهای مسیر صرف کردیم و ساعت ۱۸ روستای پیوه ژن بودیم
توصیه کلی به همه طبیعت دوستان :
“دوستان؛ همنوردان؛ کاشت نهال تنها کافی نیست بلکه باید آنقدر به آن توجه شود تا بر روی زمین سایه افکند؛ و وقتی سایه افکند، توسط یک ارگان دولتی کنده نشود!
دوستان؛ کاشت نهال نباید نمادین و برای تهیه چند عکس و رزومه باشد و فقط به شعار هفته منابع طبیعی اکتفا نکنیم،
باید تلاشمان را افزایش داده اول به خودمان آموزش دهیم و راه درست را پیدا و به همنوردان و دیگران آموزش دهیم.
کوهنوردان مراقب کوهستان باشید و گرنه با این وضعیت نابود خواهد شد…
روستای پیوه ژن از درههای جنوبی بینالود میباشد ارتفاع روستای پیوه ژن ۱۷۵۰ متر از سطح دریا است
این روستا ۷۷ کیلومتر با مرکز استان، مشهد فاصله دارد که آسفالت میباشد.
با تشکر از سرپرست محترم برنامه جناب آقای افضل نیا که تلاششان در امر آموزش و کاشت بذر درخت بادامشک قابل تحسین بود و در جهت سرپرستی و هدایت تیم صمیمانه تلاش کردند
تشکر از جناب آقای حسین سیرجانی که با تلاش خالصانه و همکاری گروهی روزی به یاد ماندنی را رقم زدند
تشکر از حضور سبز تک تک عزیزان شرکت کننده در برنامه که با همکار گروهی بینظیر هم بذر کاشتند و هم به هم کمک کردند
به رسم پاسداشت شرکت این عزیزان اسامی آنها در ذیل این برنامه قید خواهد شد
۱ـ آقای محمد رضا افضل نیا (مسئول کارگروه محیط زیست باشگاه چکاد)
۲-آقای حسین سیرجانی : عقب دار گروه
۳- آقای فرهنگ فریدی سرپرست تیم طبیعت گردی که با توجه به اینکه اکثر عزیزان مشتاق پیمایش کامل مسیر بودند ایشان هم با ما همراه شدند
۴- خانم بهاره قره داغی
۵- آقای احسان شاهسون
۶- خانم ملیحه پیکر دوست
۷-خانم مریم فتحیه
۸- خانم مهری مدنی
۹- خانم میترا معصومی
۱۰- خانم ناهید حیدری
۱۱-خانم جیران صدیقی
۱۲- آقای هادی باقر زاده
۱۳- آقای محمد جواد مظفری
۱۴- خانم ایران معتمدی
۱۵- خانم هستی معینی
۱۶- آقای امیر احسان هامونی
۱۷- خانم حوریه قرایی
۱۸- آقای غلام رضا آگنج
۱۹- خانم فیروزه حسن نژاد
گزارش برنامه : فیروزه حسن نژاد